Biuletyn Informacji Publicznej
Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marii Konopnickiej w Żyrardowie

Od historii do teraźniejszości

Początki osadnictwa miejskiego na terenach dzisiejszego Żyrardowa sięgają I połowy XIX w. Związane są z rozwojem przemysłu włókienniczego w Królestwie Polskim.

Rozwój miasta – fabryki, osiedla i życia kulturalnego w Żyrardowie związany jest z przejęciem w 1857 r. Fabryki Przędzalni Lnu przez dwóch czeskich fabrykantów niemieckiego pochodzenia- Karola Dittricha i Karola Hillego. Z nimi również związany jest rozwój szkolnictwa w naszym mieście. Właściciele fabryki przykładali bardzo dużą wagę do zaplecza socjalnego dla swoich pracowników. Z zysków, jakie przynosiły zakłady, wybudowali więc nie tylko osiedle mieszkaniowe dla rodzin robotników, kościół ewangelicki i katolicki, szpital, aptekę, dom starców, kręgielnię, pralnię, dwa domy kultury(resursę i ludowiec), ale także przedszkole, bibliotekę i szkołę. Historia budynku sięga II połowy XIX w., kiedy to Karol Dittrich kazał wybudować dla dzieci swoich pracowników 3- letnią szkołę. Budynek do użytku oddano w 1892 r.

W terminologii ówczesnego Żyrardowa była to tzw. nowa szkoła lub fabryczna, w odróżnieniu od starej (gdzie obecnie mieści się szkoła muzyczna) i od Kantoratschule (obecnie budynek tzw. małej dwójki, dawna Szkoła Podstawowa nr 3).

Projektantem budynku „nowej” szkoły był architekt z Lipska - A. Berger. „Nowa” szkoła została zbudowana początkowo jako jednopiętrowa; w latach 1911 - 1914 r. dobudowano drugie piętro i obszerną salę na trzecim piętrze. Budynek miał ogrzewanie piecowe, oświetlenie gazowe i toalety na zewnątrz budynku, był więc- jak na owe czasy- wyposażony we wszystkie nowoczesne zdobycze techniki. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł 39 244 ruble.

Szkoła zbudowana przez Dittricha za główny swój cel obrała kształcenie przyszłych pracowników fabryki. Najzdolniejsi uczniowie po ukończeniu trzeciego oddziału trafiali na ogół do kantoru fabrycznego, gdzie rozpoczynali karierę urzędniczą.

Szkoła była trzyoddziałowa z klasą wstępną, ale nauka trwała od 4 do 6 lat. Językiem wykładowym był rosyjski. Uczniów przydzielano do poszczególnych klas na podstawie wyznania: tworzono klasy ewangelickie, gdzie głównie trafiały dzieci niemieckich lub czeskich robotników i klasy katolickie, z przewagą dzieci pochodzenia polskiego. Dlatego oprócz języka wykładowego- rosyjskiego, w szkole automatycznie uczono się języka polskiego i niemieckiego.

W 1919 r. szkoła fabryczna liczyła 2995 uczniów, a w 1912 r. - 2738, z czego ponad połowę stanowili chłopcy. Kadrę pedagogiczną tworzyło 26 nauczycieli. Praca w szkole fabrycznej była, w porównaniu do innych placówek oświatowych działających na terenie miasta, bardzo dobrze opłacana. Rocznie nauczyciel zarabiał 396 rubli, wypłacanych po 33 ruble miesięcznie.

Rozwój szkoły fabrycznej przerwała I wojna światowa. W tym czasie budynek szkoły przestał pełnić swoją dydaktyczną funkcję, a stał się koszarami dla walczących wojsk. Efektem tego były znaczne zniszczenia szkoły. Gdy w 1918 r. Polska odzyskała niepodległość, budynek wymagał istotnego remontu. Pozbawiony był również umeblowania szkolnego, brakowało podręczników, programów nauczania oraz nauczycieli.Władze oświatowe niepodległego państwa rozpoczęły organizowanie placówek szkolnych prawie od nowa.W 1919 r. szkoła fabryczna zyskała nowego gospodarza – była nim Publiczna Szkoła Powszechna im. Marii Konopnickiej. Jej pierwszą kierowniczką została Halina Frydrych. Swoją funkcję pełniła do roku 1933, a następnie kierownictwo szkoły przejął Franciszek Szymanowski.

Na przełomie roku 1937/1938 w szkole im. M. Konopnickiej uczyło się w 13 izbach lekcyjnych 830 uczniów.

Wybuch II wojny światowej po raz kolejny wpłynął na zahamowanie działalności oświatowej w Żyrardowie. Władze okupacyjne miały jasno sprecyzowany plan „edukacyjny” w stosunku do polskich dzieci i młodzieży.Mimo iż rok szkolny 1939/1940 rozpoczął się, to trwał tylko do grudnia. Wtedy to Niemcy nakazali opuścić budynek i przekształcili go w szpital dla żołnierzy. Część majątku szkoły przeniesiono do domów prywatnych, część Niemcy zniszczyli. Szkoła jednak, rozrzucona po domach prywatnych, w bardzo trudnych warunkach funkcjonowała nadal. Lata okupacji naznaczone są ogromnymi kłopotami. Próba ograniczenia nauki wśród młodzieży polskiej przez okupanta, trudności lokalowe, brak podręczników, w końcu systematyczna likwidacja kadry nauczycielskiej – spowodowały, że odsetek dzieci kształcących się w tym czasie był znikomy.Odzyskanie niepodległości w 1945 r. niestety nie rozwiązało wielu problemów wynikających z braku kadry i odpowiednich programów nauczania. Budynek szkoły z II wojny światowej wyszedł bez większych zniszczeń, można było więc prawie natychmiast rozpocząć naukę. Kierownik szkoły, Franciszek Szymanowski, przystąpił do organizacji nauki. Początki były ciężkie – klasy liczyły często po 50 uczniów, nie było podręczników, opału do ogrzewania sal lekcyjnych. II wojna światowa spowodowała, że wielu młodych ludzi zamiast uczyć się, musiało podjąć pracę, dlatego też edukację często kończono na III lub IV klasie.

Franciszek Szymanowski funkcję kierownika pełnił do swojej śmierci, do roku 1960. Po nim kierownikiem został na 3 lata, do 1963 r. Jan Malczewski. W czasie swojej działalności zorganizował funkcjonujący przy szkole półinternat, mający zapewnić młodzieży opiekę wychowawczą poza lekcjami. Z kierowania szkołą zrezygnował na rzecz pracy w Wydziale Oświaty Miejskiej Rady Narodowej w Żyrardowie. Kierowanie szkołą przejął Zdzisław Przybylski, który tę funkcję sprawował 18 lat, do roku 1984.

W czasie swojej osiemnastoletniej działalności dyrektora szkoły dał się poznać jako dobry organizator i gospodarz – z jego inicjatywy dokonano przebudowy wnętrza szkoły, co pozwoliło uzyskać dodatkowe sale lekcyjne, pomieszczenie na gabinet lekarski i dentystyczny. Zasługą Z. Przybylskiego jest zakwalifikowanie budynku szkoły

do generalnego remontu, który trwał od końca roku szkolnego 1977/78 aż 7 lat. Przez ten okres uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 im. M. Konopnickiej uczyli się w trzech różnych szkołach podstawowych działających w mieście: SP nr 1, 6 i 7.W roku szkolnym 1985/86, już za kadencji dyrektora Krzysztofa Waśkowskiego, uczniowie rozpoczęli naukę w wyremontowanym budynku macierzystej szkoły, przy ulicy Narutowicza.

Zmiana kierownictwa szkoły nastąpiła1.IX.1984 r., wtedy to funkcję dyrektora objął Krzysztof Waśkowski. Zdzisław Przybylski pracował nadal jako pedagog szkolny.

Lata pełnienia funkcji dyrektora przez K. Waśkowskiego charakteryzują się bardzo dużą aktywnością nie tylko dyrektora, ale całej kadry pedagogicznej. Szkoła w tym czasie stała się najlepiej funkcjonującą placówką w mieście, posiadającą na osiedlu Północ swoją filię, w której mieściły się klasy I – III.W tym czasie szkoła im. Marii Konopnickiej obchodziła również 100 rocznicę istnienia.Uroczystość ta stała się okazją do przypomnienia historii szkoły i najlepszych jej pedagogów. Sto lat istnienia szkoły zostało upamiętnione wmurowaniem tablicy pamiątkowej w auli szkolnej.

Dyrektor K. Waśkowski swoje obowiązki pełnił do końca roku szkolnego 1998/99, kiedy to w wyniku reformy oświaty do życia powołane zostały gimnazja. Funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej im M. Konopnickiej przejęła p. Ewa Brzezińska, a K. Waśkowski został dyrektorem Publicznego Gimnazjum nr 2.

Ewa Brzezińska była ostatnim w historii dyrektorem Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Żyrardowie. W dniu 19 czerwca 2002 roku szkoła zakończyła swoją działalność.

W 1999 r. w Polsce wprowadzono w życie cztery poważne reformy, a jedną z nich była reforma oświaty. W myśl nowych przepisów na terenie kraju zaczęły obowiązywać obok 6-letnich szkół podstawowych, 3-letnie gimnazja. Reforma ta w swej tradycji nawiązywała do okresu przedwojennego.Zreorganizowanie systemu szkolnictwa wiązało się z wyodrębnieniem na terenie Żyrardowa dwóch szkół gimnazjalnych – Publicznego

Gimnazjum nr 1 i Publicznego Gimnazjum nr 2.

Siedzibą Publicznego Gimnazjum nr 2 stał się gmach Szkoły Podstawowej nr 2 im. Marii Konopnickiej. Obie placówki, aż do końca czerwca 2002 r. funkcjonowały w tym samym budynku.

19.VI.2002 r. w auli szkolnej odbyło się uroczyste zakończenie działalności szkoły podstawowej.

Od tego momentu budynek dawnej szkoŁy fabrycznej Karola Dittricha jest siedzibą Publicznego Gimnazjum  nr 2.